Aý­da Gün be­ke­di bo­lar

Ýaňy-ýa­kyn­da Ýa­po­ni­ýa­nyň “Shi­mi­zu Cor­po­ra­ti­on” gur­lu­şyk şe­re­ke­ti­niň saý­tyn­da ber­len ha­bar­da, eger-de, gol­daw bol­sa, öz­le­ri­niň Aýy Gün elekt­rik be­ke­di­ne öwür­mek is­le­ýän­dik­le­ri­ni hem-de bu tas­la­ma­nyň do­ly taý­ýar­dy­gy aý­dyl­dy. Bu tas­la­ma la­ýyk­lyk­da, Aýyň ek­wa­to­ry­ny (11 müň ki­lo­metr) Gün pa­nel­le­rin­den eme­le ge­len we ini iki-üç ki­lo­metr bo­lan len­ta bi­len sa­ra­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär. Eme­le ge­len elekt­roe­ner­gi­ýa bol­sa, mik­ro­tol­kun hem-de la­zer şöh­le­le­ri­ne öw­rü­lip, Ýe­re ug­ra­dy­lar. Aý­dan ge­len bu şöh­le­ler bol­sa, öz ge­ze­gin­de elekt­rik ener­gi­ýa­sy­na öw­rü­lip, dür­li mak­sat­lar üçin ula­ny­lar. Şe­re­ke­tiň we­kil­le­ri­niň aýt­ma­gy­na gö­rä, “Lu­na Ring” ady ber­len bu len­ta tu­tuş Dün­ýä­niň elekt­rik ener­gi­ýa sarp et­me­gi üçin do­ly ýe­ter­lik­li bo­lar.

“Lu­na Rin­giň” gur­lu­şy­gy­ny ýüz­müň­ler­çe ro­bot alyp ba­rar. Ýer­den do­lan­dy­ryl­ýan bu ro­bot­lar gü­nüň do­wa­myn­da 24 sa­gat iş­lär­ler. El­bet­de, bu möç­ber­dä­ki hiç bir gur­lu­şyk  adam­syz ýe­ri­ne ýe­tir­lip bi­lin­mez, şo­nuň üçin Aý­da ge­zek­le­şip iş­le­ýän bir­nä­çe no­bat­çy adam­lar to­pa­ry­ny ug­rat­mak hem ge­rek­li bo­lar.

Bu gur­lu­şyk üçin gör­lüp-eşi­dil­me­dik muk­dar­da gur­lu­şyk ha­ryt­la­ry ge­rek­li bo­lar. Ola­ry bol­sa Dün­ýä­den elt­me­giň um­ma­syz çyk­da­jy bol­jak­dy­gy se­bäp­li, Aýa di­ňe Aýyň özün­de ön­dü­rip bol­ma­jak ma­te­ri­al­lar el­ti­ler. Ýag­ny, Aýa gat­na­ýan kos­mos en­jam­la­ry­nyň ýan­gy­jy bo­lan wo­do­rod, se­ment hem-de be­ton, ker­piç we aý­na ýa­ly mad­da­lar gur­lu­şy­gyň öz ýa­nyn­da ön­dü­ri­ler.

Hä­zir­ki wagt­da len­ta­nyň ini iki-üç ki­lo­metr bol­ma­gy me­ýil­leş­di­ril­ýär, ýö­ne ge­rek bo­lan ýag­da­ýyn­da, onuň ini­ni aň­sat­lyk bi­len 400 ki­lo­met­re ýe­tir­mek hem müm­kin bo­lar. Ön­dü­ri­len elekt­roe­ner­gi­ýa ga­lyň ka­bel­ler ar­ka­ly Aýyň gö­rün­ýän ýü­zün­de ýer­leş­di­ril­jek ýö­ri­te be­ket­le­re ug­ra­dy­lar. Be­ket­ler­de mik­ro­tol­kun hem-de la­zer şöh­le­le­ri­ne öw­rül­jek elekt­roe­ner­gi­ýa bol­sa, dia­met­ri 20 ki­lo­metr bo­lan ýö­ri­te an­te­na­lar ar­ka­ly Dün­ýä ug­ra­dy­lar. Bu an­te­na­la­ryň ta­kyk iş­le­me­gi üçin bol­sa “GPS” ul­ga­my­na meň­ze­ýän ul­gam ula­ny­lar.

“Shi­mi­zu Cor­po­ra­ti­on” we­kil­le­ri­niň be­ýa­na­tyn­da şeý­le be­ke­diň Aý­da ýer­leş­di­ril­me­gi­niň bir­nä­çe oňaý­ly ta­ra­py­nyň bar­dy­gy ýö­ri­te nyg­ta­lyp ge­çil­di. My­sal üçin, Aý­da at­mos­fe­ra­nyň bol­maz­ly­gy Gün­den 24 sa­ga­dyň do­wa­myn­da deň de­re­je­de peý­da­lan­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär hem-de tas­la­ma­nyň hal­ka­ra tas­la­ma bol­jak­dy­gy se­bäp­li, ýer sa­tyn al­mak ze­rur­ly­gy bol­ma­ýar.

Tas­la­ma ama­la aşy­ry­lan ýag­da­ýyn­da, Aý­dan Ýe­re do­wam­ly elekt­rik aky­my üp­jün edi­ler hem-de hä­zir­ki wagt­da elekt­rik to­gu­nyň sarp edi­li­şi­niň örän köp bo­lan­ly­gy se­bäp­li, he­re­ke­te gi­ri­zil­me­gi müm­kin bol­ma­dyk en­çe­me tas­la­ma­ny hem ama­la aşyr­mak müm­kin bo­lar.

Zaman – Türkmenistan